Koca & Ersöz Avukatlık Ortaklığı olarak Türkiye’den Almanya’ya istisna akdi kapsamında iş almak isteyen firmalar ve işçi götürmek isteyen firmalar için hazırladığımız bu yazının faydalı olmasını diliyoruz. Konunun teknik ve mevzuatın karışık olması nedeniyle sorularınız olursa sayfanın en altındaki formu doldurarak bize ulaşabilirsiniz. İyi okumalar dileriz.

Almanya – İstisna Akdi – Türkiye’den Almanya’ya işçi Götürme – Türk Firmalarının Almanya’da iş alması

18.11.1991 tarihinde imzalanan Türkiye-Almanya İstisna Akdi Anlaşması ile Türk müteahhitlik şirketlerinin Almanya’da yüklenici olarak iş almalarına imkân verilmiştir. Bunun en önemli sebebi Almanya’da ortaya çıkan sektörel ihtiyaçlar ve işgücü açıklarıdır. Almanya ihtiyaç duyduğu bu süreli hizmet gereksinimlerini Türkiye’den (ve başka birtakım ülkelerden) ithal etmek istemektedir. Özellikle inşaat işlerinin yanı sıra, IT, bilişim, montaj, makine imalat, kaynak, madencilik gibi teknik müşavirlik ve planlama, bakım ve onarım işlerini yüklenici sıfatıyla alma imkânı bulunmaktadır.

Bu Anlaşma çerçevesinde Türkiye’de bulunan bir şirket, Almanya’da bulunan bir şirketten “yüklenici” sıfatıyla yani bir istisna akdi (eser sözleşmesi) yaparak iş almakta ve bu işi kendi çalışanlarını Almanya’ya götürerek ifa etmektedir. Bu Anlaşma, Almanya’da gereksinim olan sektörlerde çalışmak üzere yurtdışından sınırlı süreli hizmet alımına izin vermekte ve Türk şirketlerine bir takım kolaylıklar tanımaktadır. Ne yazık ki Türkiye’ye tanınan işçi kotasının son yıllarda ancak yarısından azı kullanılabilmiş ve kullanılamayan kısım Bosna Hersek ve Sırbistan gibi diğer ikili anlaşma sahibi ülkelere aktarılmıştır.

Bu Anlaşma çerçevesinde Türkiye’de Türkiye İş Kurumu İstihdam Hizmetleri Daire Başkanlığı ve Almanya’da Stuttgart’taki Agentur für Arbeit (İş Kurumu) yetkili kurumlardır.
Almanya ile Türkiye arasında İstisna Akdi Anlaşması çerçevesinde Almanya’dan iş almak isteyen ve alan Türk şirketleri nasıl ilerleyecek?
İstisna Akdi Nedir?

Türk Hukuku’nda İstisna Akdi :

İstisna Akdi Sözleşmesi mülga Borçlar Kanun’unun 355. Maddesinde kullanılan bir kavram olmakla birlikte, güncel Borçlar Kanun’unun 470.maddesinde ‘Eser Sözleşmesi kavramı kullanılmaktadır: ‘Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.

İstisna Akdi Anlaşması ise bununla birlikte, yalnızca inşaat altyapı-üstyapı işleri değil, farklı sektörlerde örneğin IT-bilişim yazılım, montaj, makine imalat, kaynak, madencilik gibi (sağlık, gastronomi ve tarım sektörleri hariç) her türlü teknik müşavirlik ve planlama, bakım onarım ve idame işlerini yüklenici olarak alabilme imkânı da sağlamaktadır.

Alman Hukuku’nda İstisna Akdi :

Alman Medeni Kanunu paragraf 631 uyarınca ise yine benzer bir düzenleme görmek mümkün:

Fıkra 1’de yine Türk Hukukuna emsal olarak yüklenicinin (‘Unternehmer’) bir eser meydana getirmeyi, iş sahibi (‘Besteller’) da aynı şekilde bunu karşılığı olarak kararlaştırılan bedeli ödemeyi taahhüt eder.

Fıkra 2’de ise sözleşmenin konusunun bir nesnenin oluşturulması veya değiştirilmesi olabileceği gibi aynı zamanda bir iş veya hizmet sonucunda bir eserin meydana getirilmesi de olabilmektedir.
Hizmet Sözleşmesi (Madde 611) ile ayrımları:

Bu bağlama ise genel olarak Türk Hukuku’nda olduğu gibi Alman Hukuku kapsamında da eser sözleşmeleri de hizmet sözleşmelerinden ayrı tutulması gerekmektedir.

Şöyle ki, hizmet sözleşmesi kapsamında sadece söz konusu hizmetin yapılacağı yükümlülük olarak yer verilmiş ise de, herhangi bir eser meydana gelmesi gibi bir zorunluluk söz konusu değildir; taraflarca buna yönelik bir taahhüt edilmemiştir.

Eser sözleşmesin de ise, bunu aksine, sadece hizmet sunmakla birlikte yükümlülük yerine getirilmiş sayılmamakta; bir ‘eser’ meydana (‘Erfolg’) getirilmesi gerekmektedir.
‘Werklieferungsvertrag’ (Paragraf 650) ile ayrımı:

Alman Hukuku’nda ‘Werklieferungsvertrag’ olarak adlandırılan eser tedarik sözleşmesi olarak tercüme edebileceğimiz sözleşme türünde ise, kural olarak aslen bir eser sözleşmesinden bahsetmek mümkün iken, ‘normal’ bir eser sözleşmesinden farklı olarak sonuç olarak talep edilen eserin oluşturulması için gerekli malzeme ve ürünlerin temini, satışı bunun sonucunda oluşturulması gerek bir eser tarafa yüklenmektedir.

Bu sebeple söz konusu sözleşme türü aslen eser sözleşmesine ilişkin düzenlemeler başlığı atlında yer alsa da, satış sözleşmesine ilişkin hükümler uygulanması gerekmektedir.

2018 yılından bu yana ise Alman Medeni Kanunu’nda Borçlar Hukukuna ilişkin düzenlemelerde değişikliğe gidilmiş olması sebebiyle farklı sözleşme türlerinde de ayriyeten yer verilmiştir:

İnşaat Sözleşmesi ‘Bauvertrag’, Madde 650a vd
Tüketici İnşaat Sözleşmesi ‘Verbraucherbauvertrag’ Madde 650i vd.
Mimar ve Mühendis Sözleşmesi ‘Architektenvertrag und Ingenieurvertrag’, Madde 650p vd.
İnşaat Sahibi Sözleşmesi ‘Bauträgervertrag’, Madde 650u vd.
Toptan Seyahat Sözleşmesi ‘Pauschalreisevertrag’ Madde 651a vd.

İşbu sözleşme türlerine ilişkin özel hükümler getirilmiş olup öncelikli olarak ilgili hükümler uygulansa da, kural olarak genel hüküm kapsamında yine eser sözleşmesi için geçerli hükümler de aynı şekilde uygulanmaktadır.

Bu bağlamda bazı ayrımlar ise önemli olmaktadır. ‘İşveren Alman şirket’ ile ‘Yüklenici Türk şirketi’ arasında imzalanacak sözleşme Alman hukuku kapsamında yer alan tanıma uygun olarak ‘eser sözleşmesi’ kapsamında girmelidir. Hizmet sözleşmesi vs. bu bağlamda anlaşma kapsamına girmemektedir!

Türkiye – Almanya İstisna Akdi Anlaşması Nedir?

‘Türkiye’de bulunan bir şirketin Almanya’da mukim bir şirket ile ‘yüklenici’ sıfatı ile ‘İstisna Akdi/Werkvertrag’ yaparak, taahhüt edilen işi ifa etmek için kendi çalışanlarını Almanya’ya götürmesine olanak sağlayan bir uluslararası anlaşma türüdür.

Bu bağlamda Almanya’ya götürülebilecek personel sayısı için kotalar tanımlanmıştır. Anlaşmanın 2.maddesi gereğince Türkiye için ise yıllık ortalama 7.000 işçi gönderme imkânı sağlanmıştır. Bu kota her sene tekrar belirlenmektedir.

Tanınan kotaların dolması durumunda ise Federal Çalışma Ajansı /Bundesagentur für Arbeit’e ek kota başvurusu yapılması mümkün.

Vurgulamak isteriz ki bu bağlamda Almanya’ya götürülmek istenilen işçilerin Almanya’da bulunma süreleri sözleşme süresince ancak mümkün olmaktadır. Sözleşme süreleri ise kural olarak 2 yıl olarak öngörülür.

Onayın geçerliliği ve kapsamı ise sadece onaylanan istisna akdinin ifası ile beraber belirlenen ifa yeri ile sınırlıdır.

Türkiye – Almanya İstisna Akdi Anlaşması Sorumlu Başvuru ve İrtibat Kurumları:

Bu bağlamda:

Alman işveren ile yapılan sözleşmenin
Almanya’ya götürülecek işçiler ile Türk işveren arasında yapılan sözleşmelerin onaylanması
Götürülecek işçi kotalarının uygunluk hesaplamaları
Adam – Adam Ay kota üst sınırların belirlenmesi

İşlemleri için İŞKUR Genel Müdürlüğü portalına online ve Hizmet Merkezlerine şahsen başvuru yapılmaktadır.

Türkiye – Almanya İstisna Akdi Anlaşması İçin Kurumlarca Talep Edilen Evraklar:
İŞKUR tarafından talep edilen evraklar:

• İstisna Akdi Başvuru Formu
• İstisna Akdi Sözleşmesi’nin orijinali ve Türk Konsolosluğunda veya yeminli Tercüme bürosundan onaylı sözleşmenin Türkçe tercümesi

İstisna Sözleşme için aran hususlar nelerdir?

• Türkiye’de mukim bir şirket ile Almanya’da mukim bir şirket arasında imzalanması gerekiyor
• İstisna akdine dayanarak yapılmış olmalı
• İşin süresi açıkça belirtilmiş olmalı
• İşin maliyeti açıkça belirtilmiş olmalı
• İşin adresinin açıkça belirtilmiş olmalı

Almanca Orijinal İş Sözleşmesi kota tahsisi sonrasına yetkiliye fotokopisi alınarak iade edilir.

Sözleşme yerine İş Alındı (Auftragsbestaetigung) Belgesi ile de başvuru mümkün!

Şirket yetkililerinin noterden onaylı imza sirküleri örneği,

• Şirketin kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicil Gazetesinin aslı veya noter onaylı örneği (İlk kuruluş gazetesi ve değişiklik olmuşsa son hali)
• Alman şirketin kuruluş kaydını gösterir belgenin yeminli tercüme bürosundan onaylı Türkçe çevirisi. Değişiklik söz konusu olur ise yeni şirketin kuruluş kaydı ibraz edilmeli
• 25/9/2007 tarihli ve 26654 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Yurtdışı Müteahhitlik Belgesi Tebliğinin 4 üncü maddesi gereğince Yurt Dışı Müteahhitlik Belgesi veya Yurt Dışı Geçici Müteahhitlik Belgesi
• Gerektiği durumlarda her ay için çalışacak işçi sayısını gösterir adam/ay çalışma planı

Bundesagentur für Arbeit Stuttgart tarafında:

İstisna Sözleşmesi Çalışma İzni için gerekli belgeler

Orijinal İstisna Akdi Sözleşmesi – Werkvertrag (‘Rahmenvertrag/Teilleistungsvertrag’ yapılacak işlere göre ayrı şekilde düzenlenmiş)
Yapılacak işin detaylı listesi – ‘Leistungsverzeichnis’ yapılacak işin/eserin adeti/tekli fiyatı/toplu fiyatı
İŞKUR tarafından onaylanmış Kota Tahsis belgesinin orijinali – Kontingentbestätigung der zuständigen Vergabestelle, bizde İŞKUR Genel Müdürlüğü
2 Nüsha halinde ücret ve çalışma şartları beyannamesi. “Vordruck “Erklärung zum Werkvertrag” über Lohn- und Arbeitsbedingungen”
Personel İş Planları, Personaleinsatzplan.
Şayet üyelik varsa ARGE-Arbeitsgemeinschaft/Çalışma Grubu Sözleşmesi

Restorasyon çalışmaları verilmesi durumunda: ayriyeten

Bescheinigung des Landesamtes für Denkmalpflege oder einer örtlich zuständigen Behörde des Denkmalschutzes, dass es sich um schutzwürdige Objekte der Denkmalpflege handelt (Abschnitt 2.1).

Çalışmalar Almanya’daki şirketin iş yerinde yapılması durumunda:

Erklärung zur organisatorischen und räumlichen Trennung der Arbeitnehmer von den Stammarbeitnehmern des Auftraggebers.

Birden fazla inşaat çalışması yapılacak ise:

Begründung für die Zusammenlegung der Gewerke.

İstisna Sözleşmesi için Masraflar:

Temel Harç (Grundgebühr)

Kural olarak: yeni başvurularda işçi başına 200€ işlem ücreti başvuru evrakların iletilmesi ile muaccel olmaktadır!
Başvuru sonrasında ekleme yapılması durumunda ise ayrıca 100 Euro talep edilmektedir!

Süreç Harcı (‘Laufzeitgebühr’)

Her işçi ve çalıştığı her ay başına ise 75 Euro ayrıca talep edilmektedir!
Bu harç Çalışma İzni onayı alınması sonrasında muaccel olmaktadır!
Kural olarak çalışanın çalışma süresine göre hesaplama sonrasında tamamı ödenmelidir.
Uzun süreli çalışmalarda ise, 6 aylık süreler için de, talep halinde yapılması mümkündür.

Ödeme yöntemleri:

Havale yoluyla BAA’nın banka hesabında veya
Her Banka’nın şubesinden nakit olarak ödeme

Ödemelerin yapıldığına dair belgelerin ibrazı gerekmektedir.

Temel Harç iade edilmemekle birlikte, süreç harcı başlamamış her ay için iade edilebilmektedir.
Almanya’daki şirkette ve Yüklenici Türk Şirket’inde aranan şartlar:

Alman Şirketinde:

Temel Şart: en az 5 çalışanı olmalı!
Kısa çalışma ödeneği uygulamasında olmamalı!
Son 12 ay içerisinde yoğun bir işten çıkarma olmamalı

Türk Şirketinde:

Şirketin faaliyet alanının ve iş tecrübesinin imzalanan istisna akdi sözleşmesi ile uygun olmalıdır.
Şirketin ‘Almanya’ya işçi götürmek amacıyla’ ve ‘işçi götürme aracı şirket olarak kurulmamış olmalıdır

İnşaat sektöründe Almanya’da var olan özel düzenlemeler:

AEntG: Baubranche

Almanya’da inşaat sektöründe uygulanan İzin Parası ve Ücret Denkleştirme Kasası’na (Urlaubs- und Lohnausgleichskasse–ULAK) her bir işçi adına ödenen brüt ücretin %14,25 oranındaki izin parası primi taşeron Türk şirketlerince söz konusu kasaya her ay düzenli ödenmelidir.
Türkiye – Almanya İstisna Akdi Anlaşması Genel Aşamalar:

Türkçe-Almanca Sertifika
Kimlik Kartları
Eurpass Belgeler

1. Aşama: Almanya’da mukim şirket ile Türkiye’de mukim şirket arasında istisna akdi anlaşması yapılması

2. Aşama: Yurtdışı Müteahhitlik Belgesi veya Yurtdışı Geçici Müteahhitlik Belgesi alınması

3. Aşama: İŞKUR’a Belgelerin İbrazi Sonrasında Kota Tahsisi

4. Aşama: 1.000 Euro’luk Teminat Mektuplarının SGK’ya İbrazı. Şirket ile Çalışanlar arasında Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüklerinde çalışanlarla Tip İş Sözleşmesi imzalamadan Önce: Her işçi için 1.000 EURO tutarındaki teminat mektuplarını Sosyal Güvenlik Kurumuna İbraz Eder.

5. Aşama: Talep edilmesi durumunda ve mesleki yeterlilik sertifikaları yok ise BAA’ya sunulmak üzere Mesleki Yeterlilik Kurumuna Başvuru

Anlaşma gereğince işçi olarak temin edilen tarafların ifa edilecek işi yapmaya yetkili olduğu aranmaktadır. Talep edilen evraklar arasında işçiye yönelik evrakların ibrazı aranmasa dahi, söz konusu evrakları hazır bulundurularak süreci hızlandırmamız mümkündür.

6. Aşama: İş Sözleşmeleri’nin aslı ve diğer belgeler ile BAA Stuttgart’a ‘Ön Çalışma İzni’ Talebi

7. Aşama: SGK’dan alınan AT/1 ve AT/11 formülerinin İŞKUR’a ibrazı ve 1 Nüsha muhafaza edilmesi

30 günü tamamlamayan yeni işçi için 1 aylık özel sağlık sigortası yapılması zorunludur, kapsam yasal Alman hastalık sigortası ile denk olmalıdır!
Poliçe İŞKUR’a ibraz edilir.

8. Aşama: Tip İş Sözleşmesi İmzalanması

9. AşamaTeminat mektubu yatırılması

Sosyal Güvenlik Sağlanması sonrasında

İŞKUR İl Müdürlüğü nezdinde İşçi ve İşveren arasında Tip İş Sözleşmesi imzalanmaktadır! 1 Nüsha İşçiye, 1 Nüsha İşverene verilir, 1 Nüsha ise İl Müdürlüğünde saklanır

10. Aşama: Konsolosluk için Vize Başvurusu

11. Aşama: Almanya’da şirket şubesi (Zweigstelle) açılması için başvuru yapılması

İnşaat sektörü şirketleri için BAU-BG Meslek Dayanışma Birliği’ne üyelik ve çalışanlar için kaza sigortası yaptırılması.

12. Aşama: İNŞAAT SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN İŞÇİLER İÇİN (İzin Parası ve Ücret Denkleştirme Kasasına – Urlaubs- und Lohnausgleichskasse) ULAK KASASINA BAŞVURU VE BİLDİRİM YAPILMASI

13. Aşama: DORTMUND-UNNA VERGİ DAİRESİ’NE (FINANZAMT DORTMUND-UNNA) ONLİNE VEYA ŞAHSEN BAŞVURU YAPILARAK VERGİ MÜKELLEF KAYDI AÇILMASI

14. Aşama: Zollamt (Gümrük müdürlüğüne başvuru ve kayıt yaptırılması, personel çalışma ve vardiya planlarının ve çalışan personele ait bilgilerin çalışma yapılacak bölgeden sorumlu Zollamt birimine önceden ibraz edilmesi

15. Aşama: MiloG kapsamında zoll.de portalı üzerinden yazılı bildirim

Hukuki Yardım ve Danışmanlık & Süreç Yönetimi

Bu süreçlerde sizleri memnuniyetle Türkiye’de ve Almanya’da temsil etmekteyiz. Sorularınız için bizimle iletişime geçiniz.